مفهوم حسابرسی
“حسابرسی، فرآیندی است منظم و باقاعده، جهت جمع‌آوری و ارزیابی بی‌طرفانه شواهد درباره ادعاهای مربوط به فعالیت‌ها و وقایع اقتصادی، به‌منظور تعیین درجه انطباق این ادعاها (اظهارات) با معیارهای از پیش تعیین‌شده و گزارش نتایج به افراد ذینفع” (مسیر و دیگران، 2005).
این تعریف جامع و بسیط دربرگیرنده انواع مختلف حسابرسی برای موضوعات و موارد متنوع می‌باشد. ما اغلب با واژه‌های حسابرسی مالی، حسابرسی سیستم‌های اطلاعاتی، حسابرسی مدیریت، حسابرسی عملیاتی، حسابرسی عملکرد و حسابرسی رعایت روبرو می‌شویم. این واژه‌ها نماینده انواع مختلف حسابرسی است و تعریف مزبور تمامی آن‌ها را در برمی‌گیرد.عبارت ” فرایند منظم و باقاعده ” دلالت بر آن دارد که فعالیت حسابرسی بر اساس برنامه‌ریزی مناسب انجام می‌شود که بر مبنای آن مجموعه‌ای از شواهد مربوط، جمع‌آوری و ارزیابی می‌گردد و از این طریق هدف‌های حسابرسی تحقق می‌یابد. “جمع‌آوری و ارزیابی بی‌طرفانه شواهد” شالوده حسابرسی است. اگرچه نوع و ماهیت شواهد و معیارهای ارزیابی می‌تواند بین پروژه‌های مختلف حسابرسی متفاوت باشد، ولی تمامی حسابرسی‌ها بر محور جمع‌آوری و ارزیابی شواهد متمرکز است. موضوع مورد رسیدگی از یک سری ” ادعاهای مربوط به فعالیت‌ها و وقایع اقتصادی” تشکیل‌شده است. این ادعاها که به‌صراحت یا تلویحی اظهارمی‌شود اطلاعات اقتصادی نامیده می‌شوند و کلمه ” اقتصادی” نمایانگر شرایطی است که منجر به تصمیم‌گیری در تخصیص منابع محدود می‌شود.ازآنجاکه تمام حسابرسی‌ها به ارائه نوعی اظهارنظر و یا ارزیابی منجر می‌شود پیش‌نیاز هر حسابرسی وجود یک سری “معیارهای مشخص” است که بر اساس آن بتوان شواهد را ارزیابی کرد. اصول پذیرفته‌شده حسابداری، معیاری صریح و استاندارد است که در حسابرسی صورت‌های مالی مورداستفاده قرار می‌گیرد. بااین‌حال معیارهای تلویحی نیز کاربرد دارند که به‌روشنی تعریف‌نشده‌اند. نمونه این‌گونه موارد معیارهایی است که در حسابرسی عملیاتی و یا حسابرسی عملکرد مورداستفاده قرار می‌گیرد. در مورد معیارهایی که شواهد جمع‌آوری‌شده بر اساس آن‌ها ارزیابی می‌شود باید توافق همگانی وجود داشته باشد (نیکخواه آزاد، 1379).
حسابرسی، فرایند رسیدگی بی‌طرفانه و موشکافانه اسناد و مدارک و دیگر شواهد پشتوانه صورت‌های مالی است که از داخل یا خارج واحد مورد رسیدگی گردآوری می‌شود. به‌منظور اطمینان یافتن از درستی گزاره‌های صریح یا ضمنی مدیریت و دستیابی به مبنایی معقول برای ارائه‌ی نظر حرفه‌ای درباره این‌که صورت‌های مالی به‌طور مطلوب ارائه‌شده و از تمام جنبه‌های بااهمیت، با اصول پذیرفته‌شده حسابداری انطباق دارد. واژه حسابرسی به روش‌های خاصی اشاره ندارد بلکه به‌طور ضمنی، دلالت بر هر کاری می‌کند که حسابرس برای اثبات یا رسیدگی به یک معامله، رسیدگی مدارک مربوط به یک سری معاملات، صورت‌های مالی یا صورتی حاوی یک یا چند معامله انجام می‌دهد. به عبارت روشن‌تر حسابرسی به روش‌های خاصی گفته می‌شود که حسابرسان عموماً برای کسب اطلاعات لازم جهت ارائه نظر حرفه‌ای درباره حساب، صورت یا صورت‌های مالی ضروری تشخیص دهند (ارباب سلیمانی، 1389).
2-5 اهداف حسابرسی
طبق بند 2 بخش 20 استانداردهای حسابرسی با موضوع ” هدف و اصول کلی حسابرسی صورت‌های مالی” هدف حسابرسی صورت‌های مالی این است که” حسابرس بتواند درباره این‌که صورت‌های مالی مزبور از تمام جنبه‌های بااهمیت، طبق استانداردهای حسابداری تهیه‌شده است یا خیر، اظهارنظر کند.”
با توجه به همین استاندارد، حسابرسی منطبق بر استانداردهای حسابرسی به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که از نبود اشتباه و یا تحریفی بااهمیت در صورت‌های مالی به‌عنوان‌یک مجموعه، اطمینانی معقول به دست آید. اطمینان معقول مفهوم است مرتبط با گردآوری شواهد حسابرسی لازم تا حسابرس بتواند به این نتیجه برسد که اشتباه یا تحریف بااهمیتی در مجموعه صورت‌های مالی، وجود ندارد. اطمینان معقول به تمام فرایند حسابرسی مربوط می‌شود.آنچه حسابرسی به فرایند گزارشگری می‌افزاید مربوط به کیفیت اطلاعات گزارش‌شده و نیاز استفاده‌کنندگان ارزیابی کیفیت اطلاعات قبل از استفاده از آن‌هاست بنابراین ارزش حسابرسی ارزشی مستقل نیست و تابع اطلاعات حسابداری گزارش‌شده است.ارزش‌افزوده حسابرسی متشکل از دو بعد است: بعد کنترلی و بعد اعتباربخشی. از دیدگاه کنترلی به دو دلیل حسابرسی به‌عنوان عاملی مستقل بر کیفیت اطلاعات نظارت دارد:
- بررسی مستقل میزان تطابق اطلاعات حسابداری با معیارهای از قبل تعیین‌شده
- ایجاد انگیزه برای تهیه‌کنندگان جهت تولید اطلاعات در چارچوب معیارهای از قبل تعیین‌شده.
از دیدگاه اعتباربخشی، حسابرسی بر اعتبار اطلاعات می‌افزاید زیرا استفاده‌کنندگان می‌توانند اطمینان حاصل کنند که عوامل کنترلی، بر فرایند گزارشگری اعمال‌شده و باعث بهبود کیفیت اطلاعات حسابداری گردیده است و درنتیجه استفاده از اطلاعات حسابداری به شکوفایی کامل ارزش نهفته اطلاعات حسابداری منجر می‌شود. ارزش اطلاعات حسابداری درنهایت، تابع استفاده از اطلاعات است نه صرف تهیه گزارش آن. به‌طور خلاصه، حسابرسی مشکلات اعتبار دهی ناشی از تضاد منافع را کاهش می‌دهد و ازاین‌رو به قابلیت اتکای آن می‌افزاید (حساس یگانه و علوی طبری، 1383).
هدف‌های کلی حسابرسی هدف‌هایی است که حسابرس برای ارزیابی نحوه طراحی سیستم کنترل داخلی، آزمون کنترل‌ها، تعیین نوع و ماهیت، زمان‌بندی اجرا و حدود آزمون‌های محتوا و دستیابی به مبنایی برای اظهارنظر خود بکار می‌گیرد و جهت دستیابی به این هدف‌ها، قاعدتاً باید شواهد کافی، مربوط و قابل‌اعتمادی را برای مبنای اظهارنظر خود به دست آورند. هدف‌های کلی حسابرسی معمولاً بر اساس گزارش‌های مدیریت تعیین می‌شوند و عبارت‌اند از:
الف) ارزیابی سیستم کنترل داخلی
ب) اثبات مانده‌حساب‌ها، شامل اثبات وجود یا رخداد، اثبات حقوق مالکانه (یا مالکیت) یا تعهدات، اثبات کامل بودن، اثبات درستی ارزیابی یا تسهیم، اثبات مناسب بودن چگونگی ارائه و کفایت افشا (ارباب سلیمانی،1389).
متن کامل در لینک انتهای صفحه :
