افزایش موارد استفاده و شمار استفادهکنندگان اطلاعات مالی بنگاههای اقتصادی، به دنبال و در تداوم افزایش شمار شرکتهای سهامی و توسعه و رونق بازارهای سرمایه و پول، موجب استفاده از خدمات افرادی شد تا با رسیدگی به مدارک، اسناد و حسابهای یک بنگاه اقتصادی، هر گونه تقلب و سوء استفاده را کشف کرده و نسبت به صورتهای مالی تهیه شده توسط موسسه، بیطرفانه اظهارنظر کنند. از سوی دیگر، با توجه به اختیارات مدیریت، نیاز به افرادی احساس میشد تا قابلیت اعتماد روند گزارشگری مالی را نظارت کنند. بدین ترتیب، کمیته حسابرسی، متشکل از اعضای غیرموظف هیات مدیره ایجاد شدند و توانستند نقش بسیار مهمی در نظارت بر مسئولیت گزارشگری مالی مدیریت و حسابرسی مستقل صورتهای مالی بر عهده گیرند. (کارسلو و نیل[1]، 2000).
لیونیگستون[2](2005) معتقد است کمیته حسابرسی، عملیات حسابرسی را انجام نمیدهد بلکه با تمرکز بر روی مسئولیتها و منابع مورد نیاز حسابرسی، انجام فرآیند حسابرسی را تسهیل میکند. همچنین، نقش کمیتهی حسابرسی در مدیریت ریسک نیز، بسیار بااهمیت است. ارزیابی ریسک، اغلب توسط یک کمیته حسابرسی موثر با تمرکز بر روی اهداف، فعالیتها و چارچوب کاری سازمان انجام میشود.
مسئولیتهای کمیته حسابرسی، شامل افزایش کیفیت سیاستهای حسابداری، کنترلهای داخلی و استقلال و اثربخشی نقش حسابرسان مستقل و کاهش تقلب و ریسک مالی و در نهایت افزایش کیفیت و به موقع بودن افشاهای مالی و سایر اطلاعات مهمی است که بازار سرمایه و سهامداران نیاز دارند. (شمشیر محمد و سوری[3]، 2001).
ویندارم و سونگ[4](2004) معتقدند وجود کمیتهی حسابرسی به ایجاد ارتباط مناسب بین هیات مدیرهی شرکت و حسابرسان مستقل و حسابرسان داخلی کمک میکند. این کمیته، میتواند بر مدیریت ارشد شرکت نظارت کرده و به عنوان عامل بازدارنده در ممانعت از نقض کنترلهای داخلی توسط مدیریت، نقش موثری ایفا نماید.
کمیتهی حسابرسی به عنوان یک ابزار نظارتی، نقش با اهمیتی را در شرکت ایفا میکند. با توجه به این که سهامداران قادر به نظارت مداوم بر مدیریت نیستند، لذا این مسئولیت را هیات مدیرهی شرکت، از طریق تفویض مسئولیت نظارت بر فرایند گزارشگری مالی به کمیته حسابرسی، بر عهده میگیرد. (دیزورت و همکاران[5]، 2002).
در 28 سپتامبر 1998، کمیسیون بورس و اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار نیویورک و انجمن ملی معاملهکنندگان اوراق بهادار، ایجاد کمیتهی بلوریبون را برای بهبود اثربخشی کمیتهی حسابرسی شرکتها اعلام کردند. این کمیته در سال 1999، در گزارش خود ده پیشنهاد ارائه کرد. پیشنهادهای کمیتهی بلوریبون را میتوان در سه گروه طبقهبندی کرد. گروه اول، شامل پیشنهادهای اول و دوم، بر روی استقلال کمیتهی حسابرسی متمرکز شده است. گروه دوم، شامل پیشنهادهای سوم تا پنجم، بر بهبود تاثیر کمیته حسابرسی تاکید میکند و گروه سوم، شامل پیشنهادهای ششم تا دهم، قصد بهبود روابط میان کمیتهی حسابرسی، حسابرسان مستقل و مدیریت سازمان(شامل مدیر حسابرسی داخلی) را دارد. (لاتیل و بوشونگ[6]، 2000)
کمیتههای حسابرسی، از طریق نظارت بر روند گزارشگری مالی، شامل سیستم کنترل داخلی و استفاده از اصول پذیرفته شدهی حسابداری و نیز نظارت بر عملکرد حسابرسی مستقل و حسابرسی داخلی، موجب میشوند که اشتباهات عمدی و سهوی در اندازهگیریهای حسابدرای و افشای موارد بااهمیت مالی و نیز کلاهبرداری و اعمال غیرقانونی مدیریت، کاهش یابد. (دیزورت و همکاران، 2003).
[1] . Carcllo & Neal
[2] . Livingstone
[3] . Shamsher Mohamad & Sori.
[4] . Windram & Song
[5] . Dezoort, et al.
[6] . Lightle & Bushong.