کودکان دوست دارند احساس کنند که بزرگ شده اند و بر محیط اطرافشان کنترل دارند و نقاشی کردن به آنان این امکان را می دهد که بر ابزار، موضوعات و موقعیتهایی که در نقاشیهایشان به تصویر می کشند، کنترل داشته باشند.

آنان معمولاً اولین جلسه هنردرمانی خود را با استرس عدم موفقیت آغاز می کنند چرا که کودکان از اینکه موفق نشوند و یا آثارشان با کارهای سایر بچه ها مورد مقایسه قرار گیرد می ترسند. لذا یکی از مهمترین وظایف هنر درمانگر این است که به کودک القا کند که ایده ها و عقاید شخصی او مهم و فوق العده هستند چرا که در هنر درمانی هدف ساختن یک کار منحصر به فرد نیست بلکه تجلیل از ابتکارات متحصر به فرد هر کودک می بشد که این امر باعث افزایش حس اعتماد به نفس و رشد تصورات مثبت کودک نسبت به خود می شود. مشکلات مطرح شونده در فرآیند هنر درمانی معمولاً همان مشکلات موجود در زندگی واقعی کودک می باشند که روشن شدن آنها برای کودک و یادگیری چگونگی حل نها در فرآیندی خلاقانه، به او کمک می کند حوزه هایی از زندگیش که نیاز به تغییر دارند را شناخته و با کمک استعدادها و یادگیری مهارتهای حل مسئله، نقاط قوت و ضعف خود را باور کند و با کسب موفقیت در زمینه هنر درمانی به سایر اهداف خود در زندگی نیز نزدیک تر شده و نهایتا از موجودی ناتوان به موجودی توانا تبدیل شود. اکثر افراد با هر سنی می توانند توسط بازی یا نقاشی احساسات درونی خود را تخلیه کرده و در جهت بازتاب دادن آنها اقدام کنند که این کار باعث ایجاد ایده های جدید و حرکت آنان در جهت درمان می شود.

روشهای مختلفی برای هنردرمانی با استفاد هاز هنرهای بصری وجود درد که ذیلا اهم آنها مورد اشاره قرار می گیرد:

– نقاشی:

نقاشی یکی از شیوه های معمول در هنردرمانی است که بدون نیاز به صحبت کردن، بسیاری از احساسات بیمار را منتقل کرده و نتیجتاً باعث تخلیه روحی و تحمل آسانتر درد توسط وی می گردد. بکارگیری رنگهای گوناگون اجازه بروز افکار درونی، ترسها و ناراحتیها را به بیمار داده و تحمل آنها را برایش آسانتر می کند.

باتیک: روش نقاشی باتیک یکی از شیوه هایی است که می تواند برای بروز و تخلیه احساسات فرد به کار رود این روش شامل طراحی بر روی پارچه با رنگهای مختلف می باشد که در آن فرمها، اشکال و رنگهای آزاد وسیله ای مناسب برای آزاد سازی احساسات و انرژیهای فرد می باشند.

– ماسک سازی:

ماسکها ابزار قدرتمندی در نمایش احساسات و ویژگیهای درونی ما می باشند خصوصا در شرایط بحرانی نظیر بیماری که امکان تغییر رویه مطابق با شرایط،‌از انسان سلب می شود. در فرآیند های معکوس می توان با ساختن ماسکها در حالت بیماری،‌ احساسات درونی را بروز داده و تخلیه روانی انجام داد.

– کار با خاک رس:

لامسه و توانایی آن در انتقال حسی باعث می شود تا خاک رس ابزار مناسبی برای هنر درمانی محسوب شود. بیماران به علت امکان شکل پذیری آسان و متناوب خاک رس می توانند احساسات خودر اب ا ساخت سریع و آسان تصاویر و احجام بروز داده و با خراب کردن آثار ساخته شده احساس کنند که احساسات ناراحت کننده آنان نیز از بین رفته و آنان امکان غلبه بر بیماری و مشکلات خود را دارند. کار با خاک رس به علت خواص آن احساس داشتن کنترل بر خود و محیط اطراف را در بیماران افزایش می دهد.

– قابسازی:

این روش، روشی استعاری در بیان تصویری و حجمی افکار می باشد. در این روش فرد مهمترین خصوصیات و یا آنچه که به عنوان کلیت خود حس می ند را در چهارچوبی به نمایش می گذارد. ساخت این قابها با مواد گوناگون و توضیح دادن مفهوم آنها به دیگران باعث می شود فرد احساسات و افکار درونی خود را تخلیه سازی کند.

– کولاژ:

کولاژ روش دیگری است که برای بروز و تخلیه احساسات به کار می رود. در این روش با استفاده از مواد گوناگون و در کنار هم قراردادن آنها تصویری ساخته می شود که نشانگر مضامین ذهنی سازنده اثر می باشد.

– مجسمه سازی با شن:

کار با شن نیز از دیگر روشهای هنر درمانی است که خصوصاً در محوطه های طبیعی و کنار دریا از نتیجه بیشتری برخوردار است. کار در محیط طبیعی و با مصالح طبیعی تجربه ای غنی و آرامش بخش به همراه دارد طوریکه بزرگسالان نیز مانند کودکان  به این روش علاقه داشته و با انجام آن آرامش می یابند.

– برگزاری نمایشگاههای هنر درمانی:

برگزاری نمایشگاه از کارهای انجم شده در جلسات هنردرمانی یکی دیگر از روشهای موثر در تخلیه احساسات افراد می باشد چرا که تجربه نشان داده است افزایش تعاملات اجتماعی و گروهی، راهی برای افزایش ارتباطات گروههای هنردرمانی بوده و نتایج مثبتی به همراه دارد.

دانلود پایان نامه  مرکز درمانی و حمایت از کودکان سرطانی بارویکرد معماری سبز

– گروه درمانی در هنر درمانی:

در این روش گروهی از افراد کار هنری ویژه ای را با ابزار و موضوع مشخصی انجام می دهند. به عنوان مثال در نقاشی گروهی هریک از اعضای گروه قسمت مشخصی از کار را کشیده و رنگ آمیزی می کند. این روش امکان برقراری ارتباط با سایر افراد گروه را فراهم کرده و سعی در جهت انجام بهینه کار و کسب نتیجه کلی مثبت،‌احساس  توانایی و مثبت بودن در شخص ایجاد می کند.

– روش T.R.U (تسکین نامحدود ناراحتیهای روحی)

این روش توسط Robert M. Cicione پس از 20 سال تجربه در روان درمانی و کارهای هنری ابداع شد. T.R.U دارای جنبه های مشترکی با هنر درمانی بوده و استفاده کنندگان این روش در رده های سنی و نژادهای مختلف آن را مثبت ارزیابی کرده اند. این روش بر «کودک وجود فرد» تاکید داشته و مبتنی بر مجموعه ای از حرکات دست برای فعال سازی نیمکره راست مغز می باشد که بر خلاف روشهای سنتی هنردرمانی، بیمار در آن از نقاشی تصویری خاص منع شده و هدف منحرف کردن توجه او از وقایع روزمره موجود می باشد. توضیح شفاهی در این روش وجود ندارد چرا که ارائه توضیحات شفاهی در برخی موارد باعث بروز مشکلات احساسی نظیر اضطراب و حتی حالت تهوع می گردد. روش کار بدین گونه است که کاغذی به ابعاد 45×30 سانتی متر و ماژیک های رنگی به فرد داده می شود و او در مدت 45 دقیقه با حرکات دست خود با ماژیکهای مختلف نقوشی روی صفحه ایجاد می کند و این جلسات هفته ای یک مرتبه برای سه هفته تکرار می شود. کارهای هر جلسه می توانند به عنوان مقیاسی برای سنجش با کار جلسات بعد به کار روند. تستهای انجام شده قبل و بعد از فرآیند با نتیجه گیریهای آماری مثبت بودن نتایج این روش را به اثبات رسانده اند. (قربانی ،1390)