گزارش‌دهی سرمایه فکری

 تعریف گزارش سرمایه فکری  بر طبق شرکت دانمارکی  : منظور از گزارش دهی سرمایه فکری، ارائه یک تصویر کلی از شرکت با تاکید بر ارزشهای نرم و نامشهود می باشد.

معمولاً از این شرکتها از این گزارش های سالانه برای ایجاد یک وجهه و شهرت و تصویری خوبی از شرکت در فضای عمومی استفاده می کنند.در گزارش سرمایه فکری می بایستی سه حوزه مهم زیر لحاظ شود:

الف ) حوزه سرمایه انسانی

1. نمای کارکنان: شامل اطلاعاتی درباره توزیع سنی و جنسی و تعداد کارکنانی که در تولید و توزیع و فناوری اطلاعات و فروش وبازاریابی و سایر بخشهای اداری فعالیت می کنند.
2. تحصیلات: شامل اطلاعات تحصیلی و تجربه کارکنان .
3. آموزش: شامل شاخصهایی درباره آموزش های ارائه شده از سوی شرکت برای کارکنان مانند تعداد ساعات آموزشی .
4. تعهد و انگیزش : درصد کارکنانی ارتقا یافته به تعداد کل کارکنان و درصد کارکنانی که دارای احساس قدردانی صریح هستند یا کسانی که احساس می کنند که از آنها قدردانی شده است.و تعداد کارکنانی که احساس می کنند که عقاید آنها مورد توجه قرار گرفته است. و تعداد کارکنانی که احساس می کنند که دریک محیط کاری شادی فعالیت می کنند.
5. ترک خدمت کارکنان : شامل اطلاعاتی درباره افراد تازه کار و افرادی که جابجا شده اند و درصد گردش پرسنل .
6. نتایج : رضایت کلی آنها از شغل بوسیله شاخصهای فهرست رضایت وسایر معیارهایی مانند غبیت به خاطر بیماری و صدمات و ضرر از دست دادن ساعات کاری .

ب )  حوزه سرمایه ساختاری :

1. زیر ساخت یا زیر بنا کلی : شاخص تجهیزات در نظر گرفته شده برای اداره ها و ظرفیت کامپیوترهاو خدمات تلفنی.
2. زیر ساخت مبتنی بر دانش : شامل معیار استفاده از پایگاه داده و اینترانت شرکت.
3. حمایت و پیشتیبانی مشتری : شامل ظرفیت شرکت برای نزدیکی و ارتباط با مشتریان واقعی و بالقوه.
4. فرآیندهای اداری : شامل کارایی فرآیندها
5. نوآوری : شامل سرمایه گذاریهای صورت گرفته در بخش کالا و بهبود کالا و تعداد کالا ها و خدمات جدید.
6. بهبود کیفیت : ارزیابی گواهی نامه ها و مجوزهای های گرفته شده توسط شرکت.

ج) حوزه سرمایه ارتباطی

1. نمای مشتریان
2. مشتریان و تصویر شرکت در نزد ذینفعان
3. اشاعه و شبکه سازی
4. شدت و تراکم همکاری با سایر بخشهای خارج از شرکت

باید توجه کرد که این گزارشهای باید در دو بازه زمانی t , t-1  نشان داده شود و حتی روابط متقابل بین این سرمایه ها نیز گزارش شود.( Ordo´n˜ez de Pablos,2003)

 

تمامی مدلهای گزارش‌دهی که اخیراً ایجاد شده‌اند در یک نکته اشتراک داشته‌اند و آن این است که همگی آنها سعی داشته‌اند تا تصویری از داراییها و منابع سرمایه فکری را نمایش بدهند که می‌تواند و یا دارای توانایی ایجاد و خلق ارزش هستند و قبلاً در مدلهای گزارش‌دهی مالی سنتی وجود نداشته است.

ویژگیهای مشترک و مشابه این چهارچوب‌ها مورد استفاده در اکثر مدلهای گزارش‌دهی سرمایه فکری: (Brooking, 1996 and  Svieby, 1997 and Edvinsson et al., 1997)

• همه این چهارچوبها دارای یک دیدگاه مدیریتی هستند بخاطر اینکه از فرایندها و فعالیتهایی که باعث خلق سرمایه فکری می‌شود شروع کرده‌اند این مدلها سعی دارند تا این فعالیتهای و فرآیندهای را با استراتژیهای شرکت مرتبط سازند.
• تمامی این مدلهای گزارش‌دهی بر طبق و براساس چهارچوب کارت امتیازی متوازن (یعنی داشتن یک دیدگاه متوازن) توسعه یافته‌اند بخاطر اینکه این مدلهای سعی داشته‌اند بر تمامی جنبه‌های مختلف مدیریت سرمایه فکری تمرکز یابند و سعی داشته‌اند تا تصویری کلی[1] و واقعی از اجزای مختلف سرمایه فکری و نحوه ارتباط این اجزای با یکدیگر را نشان دهند.
• این مدلهای سعی نکرده‌اند که اطلاعات درباره سرمایه فکری را در چهارچوب حسابداری سنتی در هم آمیزند و یکپارچه کنند.
• اجزای سرمایه فکری به روشهای مختلفی اندازه‌گیری شده‌اند از قبیل روشهای مالی، کیفی، کمّی و توصیفات فرایندی نکته جالب این است که هر شرکتی برای خود از مدل و روش خاصی استفاده کرده است و به اندازه سازمانها، دارای مدل و روش هستیم.

اگرچه مدلهای مختلفی از گزارش‌دهی سرمایه فکری وجود دارد و عرضه شده است ولی باید گفت که در تمامی این مدلها، هیچ تعریف واضحی از سرمایه فکری و اجزاء سرمایه فکری و روابط آن وجود ندارد. (Vander Meer – Kooistra et al., 2001)

در ادامه یک مثال از کارهایی که در زمینه گزارش‌دهی سرمایه فکری صورت گرفته شده است ذکر می‌گردد.

در سال 1998 درکشور آلمان پروژه بنام  پی دبلیو سی[2] برای شناسایی و ارزشگذاری داراییها نامشهود شرکتها دانشی انجام شد. علت انجام این پروژه این بود که اطلاعات عمومی کمی درباره سرمایه فکری وجود داشت و در طی این پروژه سعی شد تا یک چهارچوب گزارش‌دهی براساس مدل  اسکاندیا ادوینسون (1997)(شامل سرمایه انسانی، فرایندی،مشتری و سازمانی) برای کمک به تصمیم‌گیری سهامداران درباره نمای ریسک شرکتهای دانش بر ارائه شود.

همان طور که می‌دانیم در چهارچوب اسکاندیا،

ارزش بازاری = ارزش دفتری ترازنامه (سرمایه مالی) + سرمایه فکری (تفاوت بین ارزش بازاری و دفتری).

علاوه بر این سعی شد تا اجزای سرمایه فکری نیز با استفاده از شاخصهایی اندازه‌گیری شود آنها از انواع شاخصهای مدل دانمارکی استفاده کردند.

روش و مراحل کار بهاین صورت بود که :

1. اجزای سرمایه فکری چه چیزهایی هستند؟
2. با چه چیزهایی می‌توان بر روی این اجزاء سرمایه‌گذاری کرد؟
3. چه اهدافی باید برآورده شود؟
4. چه شاخصهایی بااستراتژی شرکت مرتبط هستند؟ (Backhuijs et al., 1999).

 

 

.دانلود پایان نامه روابط متقابل میان اجزای سرمایه های فکری(سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری،سرمایه مشتری) واثرات این سرمایه ها فکری بر عملکرد سازمانی 

 

 

 

درصفحه بعد جدول2-4)  این مدل دانمارکی آورده شده است.

چه اهدافی باید برآورده شود؟	با چه چیزهایی می‌توان بر روی این اجزاء سرمایه‌گذاری کرد؟	اجزای سرمایه فکری چه چیزهایی هستند؟
بهره‌وری کارکنان   رضایت کارکنان کاهش ترک خدمت کارکنان	میزان آموزش سرانه هر کارمند   فعالیتهای غیررسمی سرانه برای هر کارمند	ماتریس شایستگی   تعداد کارشناسان حرفه‌ای تعداد کل افراد ستادی تعداد کارکنان موقتی	سرمایه انسانی
رشدفروش   رضایت مشتری مشتریان کلیدی شهرت	هزینه بازاریابی در برابر (مقایسه) با درصد فروش   تعداد قراردادهای جدیدی که با موفقیت صورت گرفته است.	فروشهای مبتنی بر خدمات   درصد یا تعداد مشتریان کلیدی	سرمایه مشتری
کیفیت فرآیندها کلیدی   نسبت کارایی داخلی سازمان	هزینه سرانه فناوری اطلاعات برای هر کارمند   هزینه کیفیت سیستمها	میانگین زمان پردازشی فرآیندهای مانند فرآیند سفارش   میانگین پردازش ماهانه جهت گزارش‌دهی	سرمایه فرآیندی
شناسایی فروشهای جدید که از طریق حوزه‌های نوآوری جدید حاصل شده است و میزان این فروشهای جدید	هزینه‌های بهبود داخلی برای حمایت از حوزه‌های نوآوری   هزینه آموزش داخلی برای حمایت از حوزه‌های نوآوری به ازای (درمقایسه) کل هزینه‌های فروش	حوزه‌های نوآوری جاری   تعداد کارکنانی که اخیراً در حوزه‌های نوآوری مشغول بکار شده‌اند	سرمایه نوآوری

منبع : (Vander Meer – Kooistra et al., 2001)

این مثال تنها یک نمونه‌ای از مدلهای مختلف گزارش‌دهی سرمایه فکری رانشان می‌دهد. معمولاً جمع‌آوری اطلاعات برای این گزارش‌دهی‌ها مستلزم وقت و هزینه و تلاش زیادی است و نیاز به سیستم‌های اطلاعاتی مانند برنامه ریزی منابع سازمانی[3] و نرم‌افزارهای داده کاوی دارد که هزینه‌های گزافی را به دنبال دارد و هنوز بسیاری از شرکتها الزامات این سیستمهای را ندارند و به دلیل اینکه معایب گزارش‌دهی خارجی بیشتر از معایب گزارش‌دهی داخلی است شرکتها تمایل ندارند تا اینکار را بکنند و سعی دارند تا در چند سال اول در داخل اینکار صورت گیرد و بعد از یک تجربه زمانی، گزارش‌دهی خارجی را انجام دهند. (Van Der Meer – Kooistra et al., 2001)

[1]- Big picture

[2] -PWC: Price Watehouse Coopers

[3] – ERP: Enterprise Resource  Planning