آیین شب یلدا یا شب چله یکی از رسوم و جشنای دیرین ایرانیه. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال اون بلندتر شدن طول روزها در نیم کره ی شمالی کره زمین گرامی داشته می شه. گرچه برخلاف چیزی که در کودکی فکر می کردیم، این بلندترین بودن به دلیل فرقی یکی دو دقیقه ایه، اما از شکوه و ابهت این شب در نظرمون کم کرده نشده. ایرونیا در این شب سعی می کنن در کنار بزرگ ترها باشن، خوراکیا و رو نوش جون کنن، فال حافظ بگیرن و خلاصه با یادآوری اینکه «پایان شب سیه، سپیده» اوقات شادی رو سپری کنن.
در این شب که غذاهای رنگارنگ و خوراکیای خوش مزه دهن مون رو آب میندازه، دور هم جمع می شیم و حافظ یا شاهنامه می خونیم. در زمانای قدیم بزرگ ترهای فامیل واسه بقیه داستان می گفتن. امروز هم ما سعی می کنیم دورِهم در کنار بابابزرگ و مادربزرگ هامون جمع بشیم و این سنت دیرین رو زنده نگه داریم.
خوراکیای شب یلدا
اگه شکمو هستین با اون رنگ و مزه شون هوش از سرتون می برن! تلألؤ سرخ و نورانی دانه های انار با گل پر، شیرینیای جورواجور، آجیل شور و شیرین با بادامای نشکسته اش، انواع لواشک و آلبالوی خشک واسه یک مهمانی تموم عیار کافیه. اما در اینجور شبی حیفه خودتون رو با این خوراکیا سیر کنین؛ شام شب یلدا رو از نباید از دست داد.
غذاهایی مثل «منظم پلو»، «مرغ ناردون»، «فسنجون» و انواع غذاهای محلی شهرهای مختلف ایران در این شب کلی خواهان داره. اگه با طرز تهیه ی این غذاها آشنایی ندارین می تونین از گشت و گذار در فضای وب اونو یاد بگیرین اگه هم که وقت و حوصله ی این کار رو ندارین یا می ترسین غذای خوبی از کار در نیاد می تونین این غذاها رو سفارش بدین. واسه داشتن سفره ای خوش رنگ ولعاب، خوش عطر و خوش مزه مانعی وجود نداره. علاوه بر غذا، می تونین انواع کیکا و دسرها با طعم و تزئینات میوه های مخصوص شب یلدا مثل انار و هندوانه رو هم به سفره تون اضافه کنین.
درسایت مامان پز می تونین انواع این غذاها و دسرهای خوشمزه رو از دستپخت کدبانوهای باسلیقه آنلاین سفارش بدین:
مشاهده غذاهای ویژه یلدای مامان پز
سرگرمیای شب یلدا
1. شعر و داستان
![]()
شب یلدا همه اش به خوردن نمیگذره! در کنار کلنجار رفتن با گردو و گردوشکن می تونین دسته جمعی شاهنامه بخونین. شاهنامه بخونین و به خودتون یادآوری کنین سختیا و خوشیای زندگی گذرا هستن، فردا هم روز دیگریه:
اینجور بود تا بود گردان سپهر گهی پر ز درد و گهی پر ز مهر
تو گر باهشی مشمر اونو به دوست کجا برسه بدردت پوست!
شب اورمزد اومد و ماه دی ز گفتن بیاسای و بردار می
دیوان حافظ و فال هاش هم که پای ثابت بیشتر مراسم سنتی ایرونی هاست. لذت عجیبی داره وقتی بزرگ خونواده واسه همه فال میگیره، دیوان رو باز می کنه، چند بیتی از غزل رو می خونه و شما از سر شیطنت، فقط منتظر شنیدن معنای اون هستین تا ببینین حافظ چه خوابی واسه دخترعمه تون دیده!!
2. بازی
![]()
این روزها با وجود زندگیای پرمشغله درحالی که روزها مثل برق و باد میگذرن، این دور هم جمع شدنای بعضی وقتا وبی بعضی وقتا غنیمته. از این فرصت استفاده کنین، با هم گپ بزنین، از احوال اقوام دور و نزدیک باخبر شید. بازیای دسته جمعی هم ایده ی خوبی واسه خوش گذرانی و خاطره سازی هستن!
همه ما خاطرات خوبی از بازیای دروان کودکی مون داریم. دورهمیایی مثل شب یلدا فرصت خوبیه که کوچیک و بزرگ در کنار هم از این بازیا لذت ببریم. اسم وفامیل به همراه تقلای همیشگی مون واسه اثبات اینکه بادمجان پلاستیکی، شیءه (خدا می دونه چرا ننوشتیم «بیل»!) و پانتومیم با اون ادا و اطوارهای بعضی وقتا خنده دار و جوابای خنده دارترش بازیای دل نشینی هستن. اگه هم می خواید کمی بار فرهنگی ماجرا رو بیشتر کنین می تونین درحال میل کردن کیک انار، مشاعره رو امتحان کنین؛ حتی اگه دامنه ی اشعار بالاتر از «اومدم در خونه تون، خونه نبودی …» هم نرود، دست کم به تقویت حافظه تون کمک می کنه!
علاوه بر اینا می تونین بازیای امروزی تری رو هم امتحان کنین؛ بازیایی که بیشتر کارتی هستن، هم با شوخی و خنده و هم با خلاقیت همراه هستن و زمان خوشحال و مفرحی رو واسه تون میسازن. «پی شوم» و «استوژیت» نمونه هایی از این بازیا هستن.
شب یلدای ویژه واسه تازه عروس ودامادها
![]()
در کنار همه اینا داستان شب یلدا واسه زوجای تازه نامزدکرده کمی فرق می کنه. طبق رسوم قدیمی ما ایرونیا، در این بلندترین شب سال خونوادهایی که تازه وصلت کردن، دور هم جمع می شن و کمی متفاوت تر جشن می گیرن.
در این شب خونواده ی داماد واسه خونواده عروس پیشکش می فرستد، حتی در بعضی اقوام خونواده ی عروس هم این کار رو واسه خونواده ی داماد می کنه. گرچه این روزها آسون گرفتن و دوری از تجملات پسند کرده تره اما حفظ این آداب و رسوم قدیمی هم ارزش ویژه ای داره. درعین حال احترام به این رسوم حتما نباید با صرف هزینه های زیاد همراه باشه. با سفره آرایی قشنگ، میوه های تزئین شده در کنار آجیل و خشکبار در سینیای سنتی (طَبق) پیشکش ارزشمندیه که خیلی هم پرخرج نیس. به ویژه اگه شامل غذاهایی باشه که در روزهای عادی کمتر پیش میاد اونا رو بخورین.
کافیه کمی سلیقه به خرج بدین، یکی دو غذای خوش مزه و خوش رنگ ولعاب بپزید و اونا رو درکنار میوه ها و خوراکیا شب یلدا به شکلی قشنگ و دهن باز کن بیارایید. البته آقا داماد شاید باید از خانومای خونواده کمک بگیره. اگه هم وقتش رو ندارین یا از عهده اش برنمی آیید، این روزها کسب وکارهای مختلفی در این مورد به کمک تون بین. جای هیچ نگرانی نیس! چیزی مانع شما و یک شب یلدای به یادماندنی نخواهد شد.
